"Leczenie jest przywracaniem do równowagi
zaburzonych żywiołów (…) w żywym ludzkim ciele."
– Leonardo da Vinci

Wady postawy
i skoliozy

metoda FITS oraz metoda FED

Terapia FITS

Metoda FITS powstała w 2004 roku dla potrzeb terapii dzieci z wadami postawy i skoliozami. Autorami metody są dr n. med. Marianna Białek oraz mgr Andrzej M’hango . Metoda powstała na bazie wielu metod fizjoterapeutycznych, z których wybrano te techniki, które autorzy uznali za przydatne do terapii skolioz
Kluczowe aspekty metody FITS
• indywidualne podejście do pacjenta,
• aspekt psychologiczny, czyli uświadomienie dziecku i rodzicom dysfunkcji związanych ze skoliozą,
• badanie czynności biernego i czynnego ruchu korekcyjnego,
• usuwanie barier mięśniowo-powięziowych ograniczających ruch korekcyjny,
• nauka oddechu derotacyjnego w pozycjach funkcjonalnych,
• budowanie i stabilizacja nowych korekcyjnych wzorców ruchowych,
• nauka autokorekcji w pozycjach funkcjonalnych i czynnościach dnia codziennego,
• korekcja łuku pierwotnego poprzez dodanie kompensacji czynnościowej z jednoczesną stabilizacją lub korekcją łuku wtórnego. Kompensacja czynnościowa dotyczy tkanek miękkich, nie jest strukturalna, tzn. że klinicznie – pojawi się rotacja tułowia powyżej lub poniżej łuku pierwotnego (nie większa niż 4–5 stopni) po stronie wklęsłej skoliozy pierwotnej, a na zdjęciu rtg nie będzie widać łuku wtórnego.
Biorąc pod uwagę dysfunkcje jakie towarzyszą skoliozie, proponuje się indywidualnie dostosowany program ćwiczeń w zależności od wielkości kąta skrzywienia oraz wyniku badania klinicznego pacjenta.

Główne założenia koncepcji FITS:
• Uświadomienie dziecku istniejącej deformacji kręgosłupa i tułowia, oraz wskazanie kierunku korekcji skoliozy
• Relaksacja struktur mięśniowo-powięziowych ograniczających trójpłaszczyznowy ruch korekcyjny
• Poprawa segmentalnej kifotyzacji kręgosłupa piersiowego
• Nauka prawidłowego obciążania stóp w celu poprawy ustawienia miednicy i równomiernego obciążania kończyn dolnych
• Wzmocnienie siły mięśni dna miednicy oraz krótkich rotatorów kręgosłupa w celu poprawy stabilizacji dolnego tułowia
• Nauka prawidłowego shiftu kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej dla korekcji łuku pierwotnego ze stabilizacją (bądź utrzymaniem w korekcji) łuku wtórnego
• Torowanie prawidłowego trójpłaszczyznowego oddechu korekcyjnego w pozycjach fizjologicznych
• Wskazanie prawidłowych wzorców korygujących skoliozę oraz wszelkie deformacje tułowia związane ze skrzywieniem (asymetria ustawienia głowy, asymetria linii barków, łopatek, trójkątów talii i miednicy)
• Nauka ćwiczeń równoważnych i poprawiających nerwowo-mięśniową koordynację w korekcji skoliozy
• Nauka prawidłowego obciążania pośladków w siadzie, nauka prawidłowego chodu i czynności dnia codziennego

Aby zrozumieć cele i założenia metody należy wiedzieć czym właściwie jest skolioza.
Skolioza to choroba, polegająca na pogłębieniu lub spłyceniu krzywizn przednio – tylnych (lordoza, kifoza), zgięciu bocznym kręgosłupa oraz rotacji kręgów (skręcenie), co powoduje niesymetryczne ustawienia barków, łopatek oraz miednicy, kątów talii, przeniesienie środka ciężkości, garb żebrowy najczęściej po wypukłej stronie skrzywienia, pogorszenie wady w okresie przyśpieszonego wzrostu, zaburzenia czucia głębokiego z więzadeł mięśni i stawów – co powoduje utrwalenie nawyku wadliwej postawy, przeciążenia aparatu ruchu i szybsze zwyrodnienia kręgosłupa. Skoliozy strukturalne powstają u dzieci i młodzieży w okresie wzrostu. Najczęściej między 1-3,7-9,12-15 rokiem życia. Im wcześniej powstała skolioza tym gorsze są rokowania.
Już dziś umów się na konsultację z fizjoterapeutą – specjalistą FITS. Zbadamy twoje dziecko funkcjonalnie i zaproponujemy szereg ćwiczeń bądź specjalistyczną terapię.
Jeżeli będzie potrzebne RTG kręgosłupa – fizjoterapeuta skieruję Cię do naszego lekarza ortopedy lub lekarza rehabilitacji medycznej.

Terapia FED

 Pod nazwą FED system kryje się nowoczesna metoda oraz urządzenie do leczenia skoliozy, które od niedawna dostępne są również w naszym kraju. F – fiksacja (stabilizacja) E – elongacja D – derotacja

 Tą nowatorską metodę opracował i stosuje od ponad 20 lat w Barcelonie hiszpański fizjoterapeuta prof. Santosa Sastre Fernandez. Badania przeprowadzone Klinice Rehabilitacji w Barcelonie udowodniły, że leczenie skolioz metodą FED może prowadzić do niemal całkowitego wyleczenia, a w grupie ponad ośmiuset leczonych dzieci jedynie 3% ostatecznie zostało skierowanych do leczenia operacyjnego.
FED to skrót nazwy urządzenia (hiszp. Fijación, Elongación, Desrotación; ang. Fixation, Elongation, Derotation jak określa ją sam autor: trójwymiarowe ustabilizowanie kręgosłupa przy jednoczesnym jego wydłużeniu i odkręceniu.
Zewnętrzna siła wytwarzana przez urządzenie na łuk skrzywienia skutecznie zmniejszają kąt rotacji podczas zabiegu. Powoduje to odbarczenie chrząstki nasadowej po stronie wklęsłości i jej wzrost oraz zmianę siły działających na chrząstki, co prowadzi do zahamowania procesu rotacji kręgu.
Niezmiernie ważną rzeczą w uzyskaniu dobrych efektów jest program terapeutyczny, który obejmuje zabiegi fizykoterapeutyczne, terapię manualną i indywidualne ćwiczenia korekcyjne.

 

Integralnymi częściami metody FED jest specjalistyczne badanie i postawienie właściwej diagnozy poprzez:
• protokół badania FED zawierający kwestionariusz pytań oraz schemat badania fizykalnego pacjenta;
• badanie obrazowe RTG wykonane tak, aby obejmowały możliwie cały kręgosłup wraz z miednicą i stawami biodrowymi. Dokładna analiza zdjęć z dokonaniem pomiarów m.in. kąta skrzywienia wg Cobba, kąta rotacji kręgów (Rimondii), torsji kręgów, oznaczeniem testu Rissera, porównaniem stawów biodrowych i krzyżowo-biodrowych;
• dobór odpowiednich elementów terapii;


Etapy zabiegu metodą FED

Zabieg metodą FED składa się z trzech etapów i trwa 90 minut:
1. Etap pierwszy: przygotowanie kręgosłupa do korekcji
Aby uniknąć ryzyka urazów, kręgosłup, który ma zostać poddany działaniu sił korekcyjnych- rozciąganiu, ściśnięciu, skręceniu musi być do tego odpowiednio przygotowany. Mięśnie po stronie wypukłości skrzywienia poddajemy stymulacji – poprzez zabieg elektroterapii, co pomaga je odżywić, napiąć a tym samym skorygować wypukłość. Zabieg ten jest bezbolesny, jednak pacjent powinien odczuć zdecydowany skurcz mięśni. Z kolei po stronie wklęsłej skrzywienia dążymy do rozluźnienia zbyt napiętych tkanek -wykonując masaż bądź inny zabieg wywołujący lokalne przegrzanie.
2. Etap drugi : Zabieg w aparacie FED
Po zajęciu miejsca w urządzeniu FED pacjent za pomocą specjalnej uprzęży podpinany jest do systemu wyciągowego w celu elongacji jak również odciążenia (wokoło 80%) kręgosłupa. Następnie za pomocą stabilizatorów dokonuje się odpowiedniego ustawienia i ustabilizowania pacjenta. Siła korekcyjna aplikowana jest na szczyt łuku skrzywienia poprzez zdalnie sterowany siłownik. Efekt terapeutyczny uzależniony jest od wielkości przyłożonego obciążenia, przy czym dąży się do jak najszybszego uzyskania największych wartości dla danego pacjenta. Nacisk podawany jest w kilkunasto- i kilkudziesięciosekundowych setach, po których następują okresy relaksu (zwolnienia nacisku). W czasie relaksu pacjent aktywnie utrzymuje pozycję, którą udało się uzyskać poprzez działanie siły korekcyjnej. Terapia w urządzeniu trwa ok. 30 minut.
3. Etap trzeci: ćwiczenia
Program indywidualnie dobranych ćwiczeń : kontroli postawy ciała, korekcyjnych, uelastyczniających oraz rozluźniających pozwalających utrzymać postawę i utrwalić korekcję osiągniętą za pomocą aparatu FED.


Zalety metody FED
Aparat FED
1. Metoda FED modyfikuje strukturę tkanek podczas okresu wzrostu pacjenta, korygując zmiany w ułożeniu kręgów, żeber i dysków a także w chrząstce, mięśniach, systemie naczyniowym i świadomości ortostatycznej, normalizując lub poprawiając kontrolę postawy.
2. Zewnętrzne siły wytwarzane podczas stosowania metody FED oddziałują na struktury wzrostu kręgów i żeber, zatrzymując asymetryczny rozwój kości, a także zapobiegając zmianom w tkankach miękkich i sieci sensoryczno-motorycznej, a zarazem stymulując i wspierając rozwój tkanek i funkcji ograniczonych poprzez działanie tych samych czynników które wywołują asymetrie.
3. Stosowanie metody FED przyspiesza proces uświadomienia sobie przez pacjenta wad swojej postawy i świadomą korekcję skrzywień, w przypadku skolioz, kifoz i lordoz.
4. Dzięki leczeniu z wykorzystaniem jednostki FED, można zastosować na skrzywiony kręgosłup siłę korygującą działająca w kierunku przeciwnym i o wyższej wartości niż siła deformująca
5. W przypadku wyjątkowo progresywnych i niestabilnych skrzywień kręgosłupa, metoda FED pozwala na zastosowanie poza właściwymi tylko dla niej sesjami terapeutycznymi, także systemów ortopedycznych, które uzupełniają i poprawiają jej skuteczność.
6. W przypadku objawowych skrzywień kręgosłupa, stosowanie metody FED zmniejsza objawy, szczególnie ból, sztywność, niestabilność, zarówno u dzieci jak i dorosłych.
7. Metoda FED, odpowiednio wcześnie zastosowana, koryguje kręgosłup dotknięty postępującym skrzywieniem podczas okresu jego rozwoju, i pozwala ograniczyć konieczność chirurgii do przypadków wyjątkowych. W najgorszym razie ułatwia działanie chirurgowi, w przypadkach, które nie kwalifikują się do żadnego leczenia poza operacyjnym, zgodnie z kryteriami ustalonymi przez specjalistów.
Optymalne rezultaty terapii uzyskuje się utrwalając jej efekty poprzez noszenie sztywnego gorsetu typu Chêneau przez 22 godziny na dobę. Skuteczność leczenia jest uzależniona od rodzaju skoliozy, jej przyczyny, wielkości kąta skrzywienia kręgosłupa, wieku kostnego pacjenta, a przede wszystkim od systematycznej pracy wkładanej w proces leczenia przez samego pacjenta.